Một tàu thủy chở hàng đi xuôi dòng sông trong (4) giờ đi được (100 km,) khi chạy ngược dòng trong (4) giờ thì đi được (60 km.) Tính vận tốc của tàu so với nước. Coi vận tốc của nước đối bờ là luôn luôn không đổi.
Phương pháp giải:
Vật (1) : Vật chuyển động
Vật (2): Hệ quy chiếu chuyển động
Vật (3): Hệ quy chiếu đứng yên.
Ta có:
+ (overrightarrow {{v_{12}}} ): vận tốc của vật chuyển động (1) so với hệ quy chiếu chuyển động (2) → Vận tốc tương đối
+ (overrightarrow {{v_{13}}} ): vận tốc của vật chuyển động (1) so với hệ quy chiếu đứng yên (3) → Vận tốc tuyệt đối
+ (overrightarrow {{v_{23}}} ): vận tốc của hệ quy chiếu chuyển động (2) so với hệ quy chiếu chuyển động (3) → Vận tốc kéo theo.
Công thức cộng vận tốc: (overrightarrow {{v_{13}}} = overrightarrow {{v_{12}}} + overrightarrow {{v_{23}}} )
Giải chi tiết:
Vật (1): Tàu thuỷ; Vật (2): dòng nước; Vật (3): bờ sông.
Với (overrightarrow {{v_{12}}} {mkern 1mu} ) là vận tốc của tàu so với nước; ({mkern 1mu} {mkern 1mu} overrightarrow {{v_{23}}} ) là vận tốc của nước so với bờ.
Thời gian chuyển động là: (t = dfrac{{AB}}{{{v_{13}}}})
+ Tàu đi xuôi dòng ta có (overrightarrow {{v_{12}}} {mkern 1mu} uparrow uparrow {mkern 1mu} {mkern 1mu} overrightarrow {{v_{23}}} )
Vận tốc của tàu so với bờ là: ({v_{13}} = {v_{12}} + {v_{23}})
mà ({v_{13}} = dfrac{{{S_1}}}{{{t_x}}} = dfrac{{100}}{4} = 25km/h Rightarrow {v_{12}} + {v_{23}} = 25{mkern 1mu} {mkern 1mu} left( {km/h} right){mkern 1mu} {mkern 1mu} {mkern 1mu} left( * right))
+ Tàu đi ngược dòng ta có: (overrightarrow {{v_{12}}} {mkern 1mu} uparrow downarrow {mkern 1mu} {mkern 1mu} overrightarrow {{v_{23}}} )
Vận tốc của tàu so với bờ là: ({v_{13}}' = {v_{12}} - {v_{23}})
mà ({v_{13}}^prime = dfrac{{{S_2}}}{{{t_x}}} = dfrac{{60}}{4} = 15km/h Rightarrow {v_{12}} - {v_{23}} = 15{mkern 1mu} {mkern 1mu} left( {km/h} right){mkern 1mu} {mkern 1mu} {mkern 1mu} left( {**} right))
Từ (*) và (**) ta có (left{ {begin{array}{*{20}{l}}{{v_{12}} + {v_{23}} = 25}\{{v_{12}} - {v_{23}} = 15}end{array}} right.{mkern 1mu} Rightarrow left{ {begin{array}{*{20}{l}}{{v_{12}} = 20km/h}\{{v_{23}} = 5km/h}end{array}} right.)
( Rightarrow ) Vận tốc của tàu so với nước là ({v_{12}}; = 20km/h)
Chọn D.