Chất béo là gì? Lý thuyết chất béo đầy đủ trọng tâm
Chất béo là gì? Lý thuyết chất béo đầy đủ trọng tâm
1) Khái niệm về chất béo
– Chất béo là trieste của glixerol với axit béo, gọi chung là triglixerit hay là triaxylglixerol. – Các axit béo hay gặp: C17H35COOH hay CH3[CH2]16COOH: Axit stearic C17H33COOH hay cis-CH3[CH2]7CH=CH[CH2]7COOH: Axit oleic C15H31COOH hay CH3[CH2]14COOH: Axit panmitic – Axit béo là những axit đơn chức có mạch cacbon dài, không phân nhánh, có thể no hoặc không no. |
CTCT chung của chất béo:
R1, R2, R3 là gốc hiđrocacbon của axit béo, có thể giống hoặc khác nhau.
4 axit béo thường gặp hay ra trong đề thi.
CH3 – (CH2)14 – COOH : (C15H31-COOH) axit panmitic (t0n/c630C)
CH3 – (CH2)16 – COOH: C17H35-COOH) axit steric (t0n/c 700)
CH3 – (CH2)7 - CH = CH – (CH2)7 – COOH : (C17H33-COOH) axit oleic (t0n/c130C)
CH3(CH2)4 – CH = CH –CH2- CH = CH – (CH2)7 – COOH: (C17H31-COOH) axit linoleic (t0n/c 50C).
2) Tính chất vật lí của chất béo
– Ở điều kiện thường: là chất lỏng hoặc chất rắn.
– R1, R2, R3: Chủ yếu là gốc hiđrocacbon no thì chất béo là chất rắn.
– R1, R2, R3: Chủ yếu là gốc hiđrocacbon không no thì chất béo là chất lỏng.
– Không tan trong nước nhưng tan nhiều trong các dung môi hữu cơ không cực: benzen, clorofom,…
– Nhẹ hơn nước, không tan trong nước.
3) Tính chất hoá học chất béo
a) Phản ứng thuỷ phân chất béo
${{\left( C{{H}_{3}}{{\left[ C{{H}_{2}} \right]}_{16}}COO \right)}_{3}}{{C}_{3}}{{H}_{5}}+3{{H}_{2}}O\overset{{{H}^{+}},{{t}^{0}}}{\leftrightarrows}3C{{H}_{3}}{{\left[ C{{H}_{2}} \right]}_{16}}COOH+{{C}_{3}}{{H}_{5}}{{\left( OH \right)}_{3}}$
b) Phản ứng xà phòng hoá chất béo
${{\left( C{{H}_{3}}{{\left[ C{{H}_{2}} \right]}_{16}}COO \right)}_{3}}{{C}_{3}}{{H}_{5}}+3KOH\xrightarrow{{{t}^{0}}}3C{{H}_{3}}{{\left[ C{{H}_{2}} \right]}_{16}}COOK+{{C}_{3}}{{H}_{5}}{{\left( OH \right)}_{3}}$
c) Phản ứng cộng hiđro của chất béo lỏng
${{\left( C{{H}_{3}}{{\left[ C{{H}_{2}} \right]}_{16}}COO \right)}_{3}}{{C}_{3}}{{H}_{5}}+3{{H}_{2}}\xrightarrow{Ni,{{t}^{0}}}{{\left( {{C}_{17}}{{H}_{35}}COO \right)}_{3}}{{C}_{3}}{{H}_{5}}$.
Lỏng Rắn
4) Ứng dụng của lipit chất béo
– Thức ăn cho người, là nguồn dinh dưỡng quan trọng
– Là nguyên liệu để tổng hợp một số chất khác cần thiết cho cơ thể.
– Trong công nghiệp, một lượng lớn chất béo dùng để sản xuất xà phòng và glixerol. Sản xuất một số thực phẩm khác như mì sợi, đồ hộp,…
Lý thuyết Hóa Học Lớp 12