Phương pháp giải nhanh dạng bài bài toán tổng hợp có bài tập minh họa

PHƯƠNG PHÁP GIẢI NHANH DẠNG BÀI BÀI TOÁN TỔNG HỢP

Bài 12: Cho biết mỗi cặp tính trạng do một cặp gen quy định và trội hoàn toàn. Tần số hoán vị giữa A và B là 40%. Ở phép lai $\frac{AB}{ab}{{X}^{D}}{{X}^{d}}\times \frac{Ab}{ab}{{X}^{D}}Y$, theo lí thuyết thì kiểu hình A-bbD- ở đời con chiếm tỉ lệ bao nhiêu %?

Lời giải chi tiết

 Xét tỉ lệ phân li kiểu hình của từng nhóm liên kết

 - Ở nhóm liên kết $\frac{AB}{ab}\times \frac{Ab}{ab}$ (tần số hoán vị gen 40%) sẽ cho đời con $0,15\frac{ab}{ab}$

 Kiểu hình A-bb = 0,5 - 015 = 0,35.

 - Ở nhóm liên kết X^DX^d × X^DY, cho kiểu hình D- với tỉ lệ  $\frac{3}{4}=0,75.$.

 Ở phép lai $\frac{AB}{ab}{{X}^{D}}{{X}^{d}}\times \frac{Ab}{ab}{{X}^{D}}Y$, kiểu hình aaB-D- ở đời con = 0,35 x 0,75 = 0,2625 = 26,25%.

Bài 13: Một loài thú, cho cá thể cái lông quăn, đen giao phối với cá thể đực lông thẳng, trắng (P), thu được F₁ gồm 100% cá thể lông quăn, đen. Cho F₁ giao phối với nhau, thu được F₂ có kiểu hình phân li theo tỉ lệ: 50% cá thể cái lông quăn, đen : 23% cá thể đực lông quăn, đen : 23% cá thể đực lông thẳng, trắng : 2% cá thể đực lông quăn, trắng : 2% cá thể đực lông thẳng, đen. Cho biết mỗi gen quy định một tính trạng và không xảy ra đột biến.

a) Hãy xác định kiểu gen của F₁.

b) Xác định tần số hoán vị gen.

c) Nếu cho cá thể đực F₁ giao phối với cá thể cái lông thẳng, trắng thì ở đời con, kiểu hình con cái lông quăn, đen chiếm tỉ lệ bao nhiêu?

d) Nếu cho cá thể cái F₁ giao phối với cá thể đực lông thẳng, trắng thì thu được đời con có số cá thể đực lông quăn, trắng chiếm tỉ lệ bao nhiêu %?

Lời giải chi tiết

a)  P : Lông quăn, đen x lông thẳng, trắng thu được F₁ : 100% lông quăn, đen.

 ® Lông quăn trội so với lông thẳng; lông đen trội so với lông trắng.

 Quy ước: A quy định lông quăn, a quy định lông thẳng ; B quy định lông đen, b quy định lông trắng.

 - Ở đời F₂, tỉ lệ phân li kiểu hình ở giới đực khác với tỉ lệ phân li kiểu hình ở giới cái. ® Tính trạng liên kết giới tính.

 - Ở F₂, con đực lông thẳng, trắng chiếm tỉ lệ 23% ® 0,23X^abY = 0,5Y x 0,46X^ab. 

 Giao tử X^ab có tỉ lệ = 0,46 ® đây là giao tử liên kết. ® Kiểu gen của F₁ là X^ABX^ab x X^ABY.

b)  Tìm tần số hoán vị:

 Tần số hoán vị $=\frac{0,02}{0,02+0,23}=0,08=8%$

c)  Nếu cho cá thể đực F₁ giao phối với cá thể cái lông thẳng, trắng thì ở đời con, kiểu hình con cái lông quăn, đen chiếm tỉ lệ bao nhiêu?

 Đực F₁ có kiểu gen X^ABY.

 Tiến hành lai phân tích thì có sơ đồ lai là: X^ABY × X^abX^ab.

 Vì con đực có cặp NST giới tính XY cho nên ở cặp NST này không có hoán vị gen.

 ® Con đực luôn tạo ra giao tử X^AB với tỉ lệ = 0,5.

 ® Ở đời con, cá thể cái lông thẳng, trắng chiếm tỉ lệ = 0,5 x 1 = 0,5 = 50%.

d)  Nếu cho cá thể cái F₁ giao phối với cá thể đực lông thẳng, trắng thì thu được đời con có số cá thể đực lông quăn, trắng chiếm tỉ lệ bao nhiêu %?

 Cái F₁ có kiểu gen X^ABX^ab.

 Tiến hành lai phân tích thì có sơ đồ lai là: X^ABX^ab × X^abY.

 Vì con cái có hoán vị gen với tần số 8% cho nên sẽ tạo ra giao tử X^Ab với tỉ lệ 4%.

 ® Ở đời con, cá thể đực lông quăn, trắng chiếm tỉ lệ = 4% x 0,5 = 2%.

Bài 14: Cho biết mỗi cặp gen quy định một cặp tính trạng, alen trội là trội hoàn toàn. Phép lai P: $\frac{\underline{AB}}{ab}{{X}^{De}}{{X}^{dE}}\times \frac{\underline{aB}}{ab}{{X}^{De}}Y$, thu được F₁. Biết rằng không xảy ra  đột biến, khoảng cách giữa gen A và gen B = 20cM; giữa gen D và gen E = 40cM. Hãy xác định:

a) Phép lai trên có bao nhiêu kiểu tổ hợp giao tử?

b) Đời F₁ có bao nhiêu kiểu gen, bao nhiêu kiểu hình?

c) Ở F₁, loại kiểu hình có 1 tính trạng trội và 3 tính trạng lặn chiếm tỉ lệ bao nhiêu?

d) Ở F₁, có bao nhiêu kiểu gen quy định kiểu hình A-B-D-E-?

e) Lấy ngẫu nhiên 1 cá thể cái có kiểu hình A-bbddE-, xác suất để thu được cá thể thuần chủng là bao nhiêu?

Lời giải chi tiết

a) Số kiểu tổ hợp giao tử:

 Cơ thể $\frac{\underline{AB}}{ab}{{X}^{De}}{{X}^{dE}}$có hoán vị gen cho nên sẽ sinh ra 16 loại giao tử; Cơ thể $\frac{\underline{aB}}{ab}{{X}^{De}}Y$sẽ sinh ra 4 loại giao tử ® số kiểu tổ hợp giao tử = 16 x 4 = 64 loại.

b) Số loại kiểu gen: $\frac{\underline{AB}}{ab}{{X}^{De}}{{X}^{dE}}\times \frac{\underline{aB}}{ab}{{X}^{De}}Y=\left( \frac{\underline{AB}}{ab}\times \frac{\underline{aB}}{ab} \right)\left( {{X}^{De}}{{X}^{dE}}\times {{X}^{De}}Y \right)$= 7 x 8 = 56 loại kiểu hình.

- Số loại kiểu hình: 

$\frac{\underline{AB}}{ab}{{X}^{De}}{{X}^{dE}}\times \frac{\underline{aB}}{ab}{{X}^{De}}Y=\left( \frac{\underline{AB}}{ab}\times \frac{\underline{aB}}{ab} \right)\left( {{X}^{De}}{{X}^{dE}}\times {{X}^{De}}Y \right)=4\times (4+2)=24$ kiểu hình.

c)  Phép lai P: $\frac{\underline{AB}}{ab}{{X}^{De}}{{X}^{dE}}\times \frac{\underline{aB}}{ab}{{X}^{De}}Y=\left( \frac{\underline{AB}}{ab}\times \frac{\underline{aB}}{ab} \right)\left( {{X}^{De}}{{X}^{dE}}\times {{X}^{De}}Y \right)$

 Loại kiểu hình có 1 tính trạng trội và 3 tính trạng lặn gồm có A-bbddee (+) aaB-ddee (+) aabbD-ee (+) aabbddE- =

 Vì $\frac{\underline{AB}}{ab}\times \frac{\underline{aB}}{ab}$ (có hoán vị 20%) sẽ sinh ra kiểu gen đồng hợp lặn $\frac{\underline{ab}}{ab}$ có tỉ lệ: 0,4 x 0,5 = 0,2.

 Do đó, tỉ lệ của các kiểu hình là:

  A-bbddee = (0,25 - 0,2) x 0,1 = 0,005.

  aaB-ddee - (0,5 - 0,2) x 0,1 = 0,03.

  aabbD-ee = 0,2 x 0,4 = 0,08.

  aabbddE- = 0,2 x 0,15 = 0,03.

 ® Loại kiểu hình có 1 tính trạng trội và 3 tính trạng lặn chiếm tỉ lệ:

  0,005 + 0,03 + 0,08 + 0,03 = 0,145 = 14,5%.

d)  Phép lai P: $\frac{\underline{AB}}{ab}{{X}^{De}}{{X}^{dE}}\times \frac{\underline{aB}}{ab}{{X}^{De}}Y=\left( \frac{\underline{AB}}{ab}\times \frac{\underline{aB}}{ab} \right)\left( {{X}^{De}}{{X}^{dE}}\times {{X}^{De}}Y \right)$

 $\frac{\underline{AB}}{ab}\times \frac{\underline{aB}}{ab}$ có hoán vị gen cho nên sẽ cho đời con có kiểu hình A-B- với 3 loại kiểu gen là $\frac{\underline{AB}}{aB},\frac{\underline{AB}}{ab},\frac{\underline{Ab}}{aB}.$

 X^DeX^dE x X^DeY sẽ cho đời con có kiểu hình D-E- với 3 loại kiểu gen quy định là X^DEX^De, X^DeX^De, X^DEY.

 ® Loại kiểu hình A-B-D-E- sẽ có số loại kiểu gen quy định = 3 x 3 = 9 loại kiểu gen.

  $\frac{\underline{AB}}{ab}{{X}^{De}}{{X}^{dE}}\times \frac{\underline{aB}}{ab}{{X}^{De}}Y=\left( \frac{\underline{AB}}{ab}\times \frac{\underline{aB}}{ab} \right)\left( {{X}^{De}}{{X}^{dE}}\times {{X}^{De}}Y \right)$

e)  Lấy ngẫu nhiên 1 cá thể cái có kiểu hình aaB-D-ee, xác suất để thu được cá thể thuần chủng là 

= $\frac{\left( \frac{\underline{aB}}{aB} \right)\times {{X}^{De}}{{X}^{De}}}{\left( aaB- \right)\times D-ee}.$ .

 Vì kiểu gen đồng hợp lặn  $\frac{\underline{ab}}{ab}$có tỉ lệ = 0,2

 ® Kiểu gen $\frac{\underline{aB}}{aB}$ có tỉ lệ = 0,1× 0,5 = 0,05; Kiểu hình D-ee có tỉ lệ = 0,4. 

X^DeX^De có tỷ lệ = $\frac{1}{4}$

$\frac{\left( \frac{\underline{aB}}{aB} \right)\times {{X}^{De}}{{X}^{De}}}{\left( aaB- \right)\times D-ee}=\frac{0,05\times \frac{1}{4}}{0,3\times 0,4}=\frac{5}{48}.$

Bài 15: Cho biết mỗi cặp gen quy định một cặp tính trạng, alen trội là trội hoàn toàn. Phép lai P: $\frac{\underline{AB}}{ab}{{X}^{D}}{{X}^{d}}\times \frac{\underline{Ab}}{aB}{{X}^{D}}Y$, thu 

được F₁ có kiểu hình trội về 3 cặp tính trạng chiếm 42%. Biết không xảy ra đột biến nhưng xảy ra hoán vị gen ở cả hai giới với tần số bằng nhau. Hãy xác định:

a) Khoảng cách giữa gen A và gen B?

b) Phép lai trên có bao nhiêu kiểu tổ hợp giao tử?

c) Đời F₁ có bao nhiêu kiểu gen, bao nhiêu kiểu hình?

d) Ở F₁, loại kiểu hình đồng hợp lặn về cả 3 cặp gen chiếm tỉ lệ bao nhiêu?

e) Ở F₁, loại kiểu hình có 1 tính trạng trội và 2 tính trạng lặn chiếm tỉ lệ bao nhiêu?

g) Ở F₁, loại kiểu hình có 2 tính trạng trội và 1 tính trạng lặn chiếm tỉ lệ bao nhiêu?

h) Ở F₁, có bao nhiêu kiểu gen quy định kiểu hình A-bbD-?

i) Ở F₁, có bao nhiêu kiểu gen quy định kiểu hình A-B-D-?

k) Lấy ngẫu nhiên 1 cá thể cái có kiểu hình trội về cả 3 tính trạng, xác suất để thu được cá thể dị hợp về cả 3 cặp gen là bao nhiêu?

Lời giải chi tiết

a) Khoảng cách giữa gen A và gen B:

 - Phép lai $\frac{\underline{AB}}{ab}{{X}^{D}}{{X}^{d}}\times \frac{\underline{Ab}}{aB}{{X}^{D}}Y$, thu được F₁ có kiểu hình A-B-D- chiếm 42%.

 ® $\frac{\underline{AB}}{ab}\times \frac{\underline{Ab}}{aB}$ sinh ra đời con có kiểu hình A-B- chiếm tỉ lệ 42%: 0,75= 56% = 0,56. 

 - Kiểu hình A-B- có tỉ lệ = 0,56. Mà bố mẹ đều dị hợp 2 cặp gen $(\frac{\underline{AB}}{ab}\times \frac{\underline{Ab}}{aB})$ ® kiểu gen đồng hợp lặn $(\frac{\underline{ab}}{ab})$chiếm tỉ lệ = 0,56 - 0,5 = 0,06. 

 - Vì bài ra cho biết có xảy ra hoán vị ở cả giới đực và giới cái với tần số như nhau cho nên $0,06\frac{\underline{ab}}{ab}=0,2\underline{ab}\times 0,3\underline{ab}$. ® Tần số hoán vị gen = 2 x 0,2 = 0,4 = 40%. 

 - Tần số hoán vị = 40%. ® Khoảng cách giữa hai gen A và B là 40cM.

b) Số kiểu tổ hợp giao tử:

 Cơ thể $\frac{\underline{AB}}{ab}{{X}^{D}}{{X}^{d}}$ có hoán vị gen cho nên sẽ sinh ra 8 loại giao tử; Cơ thể $\frac{\underline{Ab}}{aB}{{X}^{D}}Y$ có hoán vị gen nên sẽ sinh ra 8 loại giao tử. ® Số kiểu tổ hợp giao tử = 8 x 8 = 64 loại.

c) Số loại kiểu gen: $\frac{\underline{AB}}{ab}{{X}^{D}}{{X}^{d}}\times \frac{\underline{Ab}}{aB}{{X}^{D}}Y=(\frac{\underline{AB}}{ab}\times \frac{\underline{Ab}}{aB})({{X}^{D}}{{X}^{d}}\times {{X}^{D}}Y)$

       = 10 x 4 = 40 loại.

- Số loại kiểu hình: $\frac{\underline{AB}}{ab}{{X}^{D}}{{X}^{d}}\times \frac{\underline{Ab}}{aB}{{X}^{D}}Y=(\frac{\underline{AB}}{ab}\times \frac{\underline{Ab}}{aB})({{X}^{D}}{{X}^{d}}\times {{X}^{D}}Y)$ = 4 x 3 =12 loại.

d) $\frac{\underline{AB}}{ab}{{X}^{D}}{{X}^{d}}\times \frac{\underline{Ab}}{aB}{{X}^{D}}Y=(\frac{\underline{AB}}{ab}\times \frac{\underline{Ab}}{aB})({{X}^{D}}{{X}^{d}}\times {{X}^{D}}Y)$

 ® Loại cá thể có kiểu hình đồng hợp lặn về 3 cặp gen $\frac{\underline{ab}}{ab}{{X}^{d}}Y$có tỉ lệ: $0,06\times \frac{1}{4}=0,015=15%.$

e)  Phép lai P: $\frac{\underline{AB}}{ab}{{X}^{D}}{{X}^{d}}\times \frac{\underline{Ab}}{aB}{{X}^{D}}Y=(\frac{\underline{AB}}{ab}\times \frac{\underline{Ab}}{aB})({{X}^{D}}{{X}^{d}}\times {{X}^{D}}Y)$

 Loại kiểu hình có 1 tính trạng trội và 2 tính trạng lặn gồm có: A-bbdd (+) aaB-dd (+) aabbD-

 Vì $\frac{\underline{AB}}{ab}\times \frac{\underline{Ab}}{aB}$ sinh ra kiểu gen đồng hợp lặn $\frac{\underline{ab}}{ab}=0,06.$

 Do đó tỉ lệ của các kiểu hình là:

  A-bbdd =$\left( 0,25-0,06 \right)\times \frac{1}{4}=0,19\times 0,25=0,0475.$

  aaB-dd = $\left( 0,25-0,06 \right)\times 0,25=0,19\times 0,25=0,0475.$

  aabbD- = $0,06\times \frac{3}{4}=0,045.$

 ® Loại kiểu hình có 1 tính trạng trội và 2 tính trạng lặn chiếm tỉ lệ:

  0,0475 + 0,0475 + 0,045 = 0,14 = 14%.

g)  Phép lai P: $\frac{\underline{AB}}{ab}{{X}^{D}}{{X}^{d}}\times \frac{\underline{Ab}}{aB}{{X}^{D}}Y=(\frac{\underline{AB}}{ab}\times \frac{\underline{Ab}}{aB})({{X}^{D}}{{X}^{d}}\times {{X}^{D}}Y)$

 Loại kiểu hình có 2 tính trạng trội và 1 tính trạng lặn gồm có: A-B-dd (+) A-bbD- (+) aaB-D-

 Vì $\frac{\underline{AB}}{ab}\times \frac{\underline{Ab}}{aB}$ sinh ra kiểu gen đồng hợp lặn $\frac{\underline{ab}}{ab}=0,06.$

 Do đó tỉ lệ của các kiểu hình là:

  A-B-dd = (0,5 + 0,06) × 0,25 = 0,56 × 0,25 = 0,014.

  A-bbD- = (0,25 - 0,06) × 0,75 = 0,19 × 0,75 = 0,0475.

  aaB-D- = (0,25 - 0,06) × 0,75 = 0,475.

 ® Loại kiểu hình có 2 tính trạng trội và 1 tính trạng lặn chiếm tỉ lệ:

 0,14 + 0,0475 + 0,0475 = 0,235 = 23,5%.

h)  Phép lai P: $\frac{\underline{AB}}{ab}{{X}^{D}}{{X}^{d}}\times \frac{\underline{Ab}}{aB}{{X}^{D}}Y=(\frac{\underline{AB}}{ab}\times \frac{\underline{Ab}}{aB})({{X}^{D}}{{X}^{d}}\times {{X}^{D}}Y)$

 $\frac{\underline{AB}}{ab}\times \frac{\underline{Ab}}{aB}$ có hoán vị gen ở cả bố và mẹ cho nên sẽ cho đời con có kiểu hình A-ab với 2 loại kiểu gen là $\frac{\underline{Ab}}{Ab}$ và $\frac{\underline{Ab}}{ab}$

 X^DX^d x X^DY sẽ cho đời con có kiểu hình D- với 3 loại kiểu gen quy định là X^DX^D, X^DX^d và X^DY.

 ® Loại kiểu hình A-bbD- sẽ có số loại kiểu gen quy định = 2 x 3 = 6 loại kiểu gen

.

i) Phép lai P: $\frac{\underline{AB}}{ab}{{X}^{D}}{{X}^{d}}\times \frac{\underline{Ab}}{aB}{{X}^{D}}Y=(\frac{\underline{AB}}{ab}\times \frac{\underline{Ab}}{aB})({{X}^{D}}{{X}^{d}}\times {{X}^{D}}Y)$

 $\frac{\underline{AB}}{ab}\times \frac{\underline{Ab}}{aB}$ có hoán vị gen ở cả bố và mẹ cho nên sẽ cho đời con có kiểu hình A-B- với 5 loại kiểu gen là $\frac{\underline{AB}}{AB};\frac{\underline{AB}}{Ab};\frac{\underline{AB}}{aB};\frac{\underline{AB}}{ab};\frac{\underline{Ab}}{aB}.$

 X^DX^d × X^DY sẽ cho đời con có kiểu hình D- với 3 loại kiểu gen quy định là X^DX^D, X^DX^d và X^DY.

 ® Loại kiểu hình A-B-D- sẽ có số loại kiểu gen quy định: 5 x 3 = 15 loại kiểu gen.

k) Lấy ngẫu nhiên 1 cá thể cái có kiểu hình trội về 3 tính trạng (A-B-D-), xác suất để thu được cá thể dị hợp về cả 3 cặp gen:

  $\frac{\left( \frac{\underline{AB}}{ab}+\frac{\underline{Ab}}{aB} \right)\times {{X}^{D}}{{X}^{d}}}{\left( A-B- \right)\times {{X}^{D}}{{X}^{-}}}=\frac{\left( \frac{\underline{AB}}{ab}+\frac{\underline{Ab}}{aB} \right)\times 0,25}{\left( A-B- \right)\times 0,5}.$

 Vì kiểu gen đồng hợp lặn $\frac{\underline{ab}}{ab}$ có tỉ lệ = 0,06

 ® Kiểu gen $\frac{\underline{AB}}{ab}$ có tỉ lệ $=\frac{\underline{Ab}}{aB}=2\times 0,06=0,12;$

  $\frac{\left( \frac{\underline{AB}}{ab}+\frac{\underline{Ab}}{aB} \right)}{\left( A-B- \right)}\times 0,5=\frac{0,12+0,12}{0,56}\times 0,5=\frac{24}{56}\times 0,5=\frac{3}{14}.$

Bài 14: Ở một loài thực vật, alen A quy định thân cao trội hoàn toàn so với alen a quy định thân thấp; alen B quy định hoa đỏ trội hoàn toàn so với alen b quy định hoa vàng. Hai cặp gen này nằm trên cặp nhiễm sắc thể tương đồng số 1. Alen D quy định quả tròn trội hoàn toàn so với alen d quy định quả dài, cặp gen Dd nằm trên cặp nhiễm sắc thể tương đồng số 2. Cho giao phấn giữa hai cây (P) đều thuần chủng được F₁ dị hợp vê 3 cặp gen trên.

Cho F₁ giao phấn với nhau thu được F₂, trong đó cây có kiểu hình thân thấp, hoa vàng, quả dài chiếm tỉ lệ 4%. Biết rằng hoán vị gen xảy ra cả trong quá trình phát sinh giao tử đực và giao tử cái với tần số bằng nhau. Tính theo lí thuyết, cây có kiểu hình thân thấp, hoa vàng, quả tròn ở F₂ chiếm tỉ lệ bao nhiêu?

Lời giải chi tiết

 - Xét cặp gen Dd, ở F₁ Dd × Dd ® F₂ : $\frac{3}{4}D-:\frac{1}{4}dd$

 - Ở F₂ cây có kiểu hình thân thấp, hoa vàng, quả dài chiếm tỉ lệ 4%

 ® aabbdd = 4% ® Kiểu hình aabb có tỉ lệ $4%:\frac{1}{4}=0,16$

 Mọi diễn biến của quá trình giảm phân tạo hạt phấn đều giống với quá trình tạo noãn tức là hoán vị gen xảy ra ở cả hai bên với tần số như nhau

 $\to 0,16\frac{ab}{ab}=0,4\underline{ab}\times 0,4\underline{ab}.$

 Giao tử ab có tỉ lệ 0,4 > 0,25 nên đây là giao tử liên kết.

 ® Giao tử hoán vị có tỉ lệ 0,5 - 0,4 = 0,1

 - Vậy tần số hoán vị là 0,1 x 2 = 0,2 = 20%.

 - Kiểu hình thân thấp, hoa vàng aabb có tỉ lệ 0,16

 ® Loại cây có kiểu hình thân thấp, hoa vàng, quả tròn aabbD-: 0,16 x 0,75 = 0,12.

Bài 15: Ở một loài động vật, con đực là XX, con cái là XY. Cho 2 cá thể thuần chủng khác nhau về 2 cặp tính trạng tương phản giao phối với nhau, thu được F₁ có 100% cá thể lông xám, cánh sọc. Cho F₁ lai phân tích, thu được F_a có 25% con cái lông vàng, có sọc; 25% con cái lông vàng, trơn; 

24% con đực lông xám, có sọc; 24% con đực lông vàng, trơn; 1% con đực lông xám, trơn; 1% con đực lông vàng, có sọc. Biết rằng lông có sọc là trội hoàn toàn so với lông trơn; mọi diễn biến trong giảm phân của đực và cái là như nhau.

a. Xác định tần số hoán vị gen và kiểu gen của F₁.

b. Nếu cho các cá thể F₁ giao phối với nhau, thu được F₂. Ở F₁, tỉ lệ cá thể đực dị hợp về tất cả các cặp gen chiếm tỉ lệ bao nhiêu?

Lời giải chi tiết

 - Tìm quy luật di truyền của mỗi cặp tính trạng:

 + Bài toán cho biết lông có sọc là tính trạng trội.

 ® A quy định lông có sọc; a quy định lông trơn.

 Ở đời con, tỉ lệ kiểu hình ở đực và cái đều là 1 có sọc : 1 trơn.

 ® Cặp gen Aa không liên kết giới tính.

 + Lông xám : lông vàng  = (24% + 1%) : (25% + 25% + 24% + 4%)

 = 25% : 75% = 1:3.

 Đây là phép lai phân tích, đời con có tỉ lệ 1 : 3 ® Màu lông di truyền theo quy luật tương tác bổ sung.

 Quy ước: B-D- quy định lông xám; Các kiểu gen còn lại quy định lông vàng.

 Ở đời con, tất cả con cái đều có lông vàng; Ở đực, có con có lông vàng; có con lông xám.

 ® Tính trạng màu lông liên kết giới tính.

 + Vì tính trạng màu lông vừa do 2 cặp gen quy định vừa liên kết giới tính cho nên chỉ có một cặp gen nằm trên NST X (cặp Bb hoặc cặp Dd nằm trên X đều đúng).

 - Tìm mối quan hệ giữa 2 cặp tính trạng:

 + Tích tỉ lệ kiểu hình của hai tính trạng là (1:1)(1:3) = 1:1:3:3. Tỉ lệ này khác với tỉ lệ của bài toán là 25:25:24:24:1:1. ® Có hiện tượng hoán vị gen.

 Ở đời con của phép lai phân tích, con đực lông xám, có sọc chiếm tỉ lệ 24%.

 ® A-B-D- chiếm tỉ lệ 24%.

 Giả sử cặp gen Bb liên kết giới tính thì cặp gen Dd liên kết với cặp gen Aa. Vì là phép lai phân tích nên kiểu gen của con đực lông xám, cánh sọc phải có kiểu gen là $\frac{\underline{AD}}{ad}{{X}^{B}}{{X}^{b}}$.

 ® Kiểu gen $\frac{\underline{AD}}{ad}{{X}^{B}}{{X}^{b}}$ có tỉ lệ 24% ® Kiểu gen $\frac{\underline{AD}}{ad}$ có tỉ lệ = 48%. 

 ® Giao tử AD có tỉ lệ = 0,48. ® Đây là giao tử liên kết.

 + Vì AD là giao tử liên kết cho nên kiểu gen của F₁ phải là:

   $\frac{\underline{AD}}{ad}{{X}^{B}}{{X}^{b}};\frac{\underline{AD}}{ad}{{X}^{B}}Y.$

 + Vì giao tử liên kết có tỉ lệ = 0,48.

 ® Tần số hoán vị gen = 1 - 2 x 0,48 = 0,04 = 4%.

b. Sơ đồ lai khi cho F₁ giao phối với nhau: $\frac{\underline{AD}}{ad}{{X}^{B}}{{X}^{b}}\times \frac{\underline{AD}}{ad}{{X}^{B}}Y$ (tần số hoán vị 4%).

 Cá thể đực dị hợp về tất cả các cặp gen gồm $\frac{\underline{AD}}{ad}{{X}^{B}}{{X}^{b}}$ và $\frac{\underline{Ad}}{aD}{{X}^{B}}{{X}^{b}}$              

 + Phép lai: $\frac{\underline{AD}}{ad}\times \frac{\underline{AD}}{ad}$ (có tần số hoán vị 4%)

 ® Cho đời con có kiểu gen $\frac{\underline{AD}}{ad}$ và kiểu gen $\frac{\underline{Ad}}{aD}$ chiếm tỉ lê:

   (2 x 0,48 x 0,48 + 2 x 0,02 x 0,02) = 0,4616.

 + X^BX^b x X^BY cho đời con có kiểu gen X^BX^b chiếm tỉ lệ $\frac{1}{4}.$ .

 ®</sp