Phương pháp giải nhanh dạng bài có hiện tượng tương tác gây chết ở trạng thái đồng hợp lặn có bài tập minh họa
PHƯƠNG PHÁP GIẢI NHANH DẠNG BÀI CÓ HIỆN TƯỢNG TƯƠNG TÁC GÂY CHẾT Ở TRẠNG THÁI ĐỒNG HỢP LẶN
Công thức giải nhanh
Cho biết mỗi cặp gen quy định một cặp tính trạng, alen trội là trội hoàn toàn, có hiện tượng tương tác gây chết ở trạng thái đồng hợp lặn về 2 cặp gen. Cho P dị hợp về 2 cặp gen tự thụ phấn, thu được F1 có 3 kiểu hình với tỉ lệ xA-B- : yA-bb : yaaB- (biết x > 2y). Theo lí thuyết, nếu không có hiện tưọng gây chết thì: - Tổng số cá thể có kiểu gen đồng hợp lặn về 2 cặp gen$\left( \frac{\underline{ab}}{ab} \right)=\frac{x-2y}{3}$ - Tổng số cá thể theo lí thuyết$=\frac{4\left( x+y \right)}{3}$ - Kiểu gen đồng hợp lặn về 2 cặp gen (ab/ab) chiếm tỉ lệ $=\frac{x-2y}{4\left( x+y \right)}$ |
Chứng minh công thức
- Vì P dị hợp 2 cặp gen cho nên ở đời F1, tỉ lệ các kiểu hình là: + Kiểu hình đồng hợp lặn (aabb) có tỉ lệ = z. + Kiểu hình A-B- có tỉ lệ = 0,5 + z. + Kiểu hình A-bb có tỉ lệ = aaB- = 0,25 - z. - Theo bài ra ta có: x = 0,5 + z (1) y = 0,25 - z à 2y = 0,5 - 2z. (2) Lấy (1) - (2), ta được x - 2y = 0,5 + z - (0,5 - 2z) = 3z à $z=\frac{x-2y}{3}$ à Tổng cá thể có kiểu hình đồng hợp lặn về cả hai cặp tính trạng chiếm tỉ lệ$=\frac{x-2y}{3}$ - Nếu kiểu hình đồng hợp lặn về 2 tính trạng không bị chết thì tổng cá thể ở F1 gồm có $x+y+y+\frac{x-2y}{3}=\frac{4x+4y}{3}=\frac{4\left( x+y \right)}{3}$ - Kiểu gen đồng hợp lặn về 2 cặp gen chiếm tỉ lệ $\frac{x-2y}{3}:\frac{4\left( x+y \right)}{3}=\frac{x-2y}{4\left( x+y \right)}$ |
Ví dụ vận dụng: Cho biết A quy định thân cao trội hoàn toàn so với a quy định thân thấp; B quy định hoa đỏ trội hoàn toàn so với b quy định hoa trắng; Hai cặp gen cùng nằm trên một cặp NST và kiểu gen đồng hợp lặn về hai cặp gen gây chết ở giai đoạn phôi. Cho cây dị hợp 2 cặp gen tự thụ phấn, thu được F1 có 3 loại kiểu hình với số lượng là 590 cây thân cao, hoa đỏ; 160 cây thân cao, hoa trắng; 160 cây thân thấp, hoa đỏ. Biết rằng không xảy ra đột biến và tần số hoán vị ở đực và cái là như nhau.
a. Hãy xác định tần số hoán vị gen và kiểu gen của P.
b. Nếu kiểu gen đồng hợp lặn không gây chết thì F1 sẽ có bao nhiêu cây?
Cách tính:
Ở bài toán này, x = 590; y = 160.
Áp dụng công thức giải nhanh, ta có:
a) Kiểu hình đồng hợp lặn về 2 tính trạng$\left( \frac{\underline{ab}}{ab} \right)$ chiếm tỉ lệ $\frac{590-2x160}{4\left( 590+160 \right)}=\frac{270}{3000}=0,09$
à F1 có $0,09\frac{\underline{ab}}{ab}=0,3\underline{ab}\,x\,0,3\underline{ab}$
Giao tử ab có tỉ lệ = 0,3 cho nên suy ra đây là giao tử liên kết
à Tần số hoán vị = 1 -2x0,3 = 0,4 à Kiểu gen của P là $\frac{\underline{AB}}{ab}$
b) Áp dụng công thức giải nhanh, ta có tổng số cá thể ở${{F}_{1}}=\frac{4\left( x+y \right)}{3}=\frac{4\left( 590+160 \right)}{3}=1000$ cây
Lý thuyết Sinh Học Lớp 12