Phương pháp giải nhanh dạng bài tìm tỉ lệ của các kiểu gen ở đời con có bài tập minh họa

P tự thụ phấn, thu được F₁ có 4 loại kiểu hình, trong đó kiểu hình đồng hợp lặn chiếm tỉ lệ x. Biết không xảy ra đột biến nhưng xảy ra hoán vị gen ở hai giới với tần số bằng nhau. Thì ở F₁, tỉ lệ các cá thể đồng hợp 2 cặp gen luôn bằng tỉ lệ các cá thể dị hợp 2 cặp gen.

$\frac{\underline{AB}}{AB}+\frac{\underline{Ab}}{Ab}+\frac{\underline{aB}}{aB}+\frac{\underline{ab}}{ab}=\frac{\underline{AB}}{ab}+\frac{\underline{Ab}}{aB}=2x+2{{\left( 0,5-\sqrt{x} \right)}^{2}}=4x-2\sqrt{x}+0,5$

- Vì P tự thụ phấn, thu được F₁ có 4 loại kiểu hình cho nên suy ra P dị hợp về 2 cặp gen.

- Vì P dị hợp 2 cặp gen nên kiểu gen của P có thể là $\left( \frac{\underline{AB}}{ab}x\frac{\underline{AB}}{ab} \right)$ hoặc $\left( \frac{\underline{Ab}}{aB}x\frac{\underline{Ab}}{aB} \right)$

- Vì tần số hoán vị ở giới đực và cái là như nhau và F₁ có kiểu gen $\frac{\underline{ab}}{ab}$ chiếm tỉ lệ x cho nên tỉ lệ của giao tử AB = ab = $\sqrt{x}$. Tỉ lệ giao tử Ab = aB = $0,5-\sqrt{x}$

- Các kiểu gen đồng hợp gồm $\frac{\underline{AB}}{AB}+\frac{\underline{Ab}}{Ab}+\frac{\underline{aB}}{aB}+\frac{\underline{ab}}{ab}$ có tổng tỉ lệ $={{\left( \sqrt{x} \right)}^{2}}+{{\left( \sqrt{x} \right)}^{2}}+{{\left( 0,5-\sqrt{x} \right)}^{2}}+{{\left( 0,5-\sqrt{x} \right)}^{2}}=4x-2\sqrt{x}+0,5$

- Các kiểu gen dị hợp gồm $\frac{\underline{AB}}{ab}+\frac{\underline{Ab}}{aB}$ có tổng tỉ lệ $=2x{{\left( \sqrt{x} \right)}^{2}}+2x{{\left( 0,5-\sqrt{x} \right)}^{2}}=4x-2\sqrt{x}+0,5$

à Tỉ lệ các cá thể đồng hợp 2 cặp gen luôn bằng tỉ lệ các cá thể dị hợp 2 cặp gen.

P dị hợp 2 cặp gen nhưng có kiểu gen khác nhau $\left( \frac{\underline{AB}}{ab}x\frac{\underline{Ab}}{aB} \right)$ thu được F₁ có kiểu hình đồng hợp lặn chiếm tỉ lệ y. Biết không xảy ra đốt biến nhưng xảy ra hoán vị gen ở hai giới với tần số bằng nhau.

a) Ở F₁, các kiểu gen đồng hợp luôn có tỉ lệ bằng nhau. $\frac{\underline{AB}}{AB}=\frac{\underline{Ab}}{Ab}=\frac{\underline{aB}}{aB}=\frac{\underline{ab}}{ab}=y$

b) Ở F₁, mỗi kiểu gen dị hợp 2 cặp gen đều có tỉ lệ = 2 lần tỉ lệ của kiểu gen đồng hợp $\frac{\underline{AB}}{ab}=\frac{\underline{Ab}}{aB}=2y$

c) Ở F₁, mỗi kiểu gen dị hợp 1 cặp gen đều có tỉ lệ = 0,25 – 2y $\frac{\underline{AB}}{aB}=\frac{\underline{AB}}{Ab}=\frac{\underline{Ab}}{ab}=\frac{\underline{aB}}{ab}=0,25-2y$

Cặp lai $\frac{\underline{AB}}{ab}x\frac{\underline{Ab}}{aB}$, thu được đời con có $\frac{\underline{ab}}{ab}=y\to $ Nếu gọi tần số hoán vị = 2x  thì kiểu gen $\frac{\underline{Ab}}{aB}$ sẽ sinh ra giao tử ab với tỉ lệ = x; Kiểu gen $\frac{\underline{AB}}{ab}$sẽ sinh ra giao tử ab với tỉ lệ = 0,5-x

à Cặp lai $\frac{\underline{AB}}{ab}x\frac{\underline{Ab}}{aB}$ sẽ sinh ra F₁ có kiểu gen đồng hợp lặn chiếm tỉ lệ $=x.\left( 0,5-x \right)=y$

a) Mỗi kiểu gen đồng hợp ở F₁ luôn có tỉ lệ = y

Kiểu gen $\frac{\underline{AB}}{AB}$có tỉ lệ $=x.\left( 0,5-x \right)=y$

Kiểu gen $\frac{\underline{Ab}}{Ab}$có tỉ lệ $=x.\left( 0,5-x \right)=y$

Kiểu gen $\frac{\underline{aB}}{aB}$có tỉ lệ $=x.\left( 0,5-x \right)=y$

à Tổng tỉ lệ của các kiểu gen đồng hợp = 4y.

b) Kiểu gen dị hợp $\left( \frac{\underline{AB}}{ab} \right)$ ở F₁ luôn có tỉ lệ $=2.x.(0,5-x)=2y$

à Tổng tỉ lệ của các kiểu gen dị hợp về 2 cặp gen = 4y.

c) Kiểu gen dị hợp 1 cặp gen có tỉ lệ $=0,25-2y$

Kiểu gen$\left( \frac{\underline{AB}}{aB} \right)$có tỉ lệ $=\left( 0,5-x \right)\left( 0,5-x \right)+x.x=0,25-x+{{x}^{2}}+{{x}^{2}}=0,25-x+2{{x}^{2}}$

$=0,25-2x\left( 0,5-x \right)$ . Mà $2x\left( 0,5-x \right)=y$ cho nên suy ra kiểu gen $\frac{\underline{AB}}{aB}$ có tỉ lệ = 0,25 – 2y.

$\frac{\underline{AB}}{ab}x\frac{\underline{Ab}}{aB}$

Tương tự, các kiểu gen $\frac{\underline{AB}}{Ab}$ có tỉ lệ = $\frac{\underline{Ab}}{ab}=\frac{\underline{aB}}{ab}$ có tỉ lệ = 0,25 – 2y.