Skip to main content
Đáp án đề thi THPT Quốc Gia 2021

Phân tích bài thơ Khóc Dương Khuê

Phân tích bài thơ Khóc Dương Khuê

1. Mở bài:

- Giới thiệu khái quát nhà thơ Nguyễn Khuyến: là một nhà thơ của tình yêu quê hương, của lòng yêu thương sâu sắc.

- Giới thiệu chung về bài thơ Khóc Dương Khuê.

2. Thân bài:

a. Nỗi đau đột ngột khi mất bạn

                       “Bác Dương thôi đã thôi rồi

              Nước mây man mác ngậm ngùi lòng ta”

- Câu lục ngắt nhịp 2/1/3 => đọc lên nghe nhói đau, quặn thắt như những tiếng nấc tắc nghẹn trong nỗi đau đến quá đỗi bất ngờ.

- Cách dùng “Thôi đã thôi rồi”: cách nói giảm nói tránh để giảm bớt nỗi đau mất bạn

- Cách xưng hô “Bác”: thể hiện sự thân thiết trân trọng với người đã khuất

- Các từ láy “man mác, ngậm ngùi” kết hợp với nhịp thơ 4/4 ở câu bát -> diễn tả nỗi đau kéo dài như vô cùng vô tận -> nỗi đau từ chính cõi lòng nhà thơ lan tỏa ra cả không gian rộng lớn, bao la.

 => Lời thơ như một tiếng than đầy thương tiếc, nhẹ nhàng mà thắm thiết.

b. Những kỉ niệm tươi rói về tình bạn sống lại trong hồi tưởng của nhà thơ

- Kỉ niệm của tác giả với người bạn của mình:

     + Cùng nhau thi đỗ làm quan

     + Cùng nhau rong chơi khắp chốn non nước

     + Cùng ngân nga hát ả đào

     + Cùng nhau uống rượu và bình luận thơ văn

     + Cùng nhau trải qua những buổi hoạn nạn, vật đổi sao rời

     + Cuộc gặp gỡ cuối cùng

=> Đây là những kỉ niệm kéo dài từ tuổi trẻ cho đến lúc về già => thể hiện tình bạn gắn bó keo sơn, thắm thiết.

c. Nỗi đau tắc nghẹn, hụt hẫng, chơi vơi khi đối diện với hiện thực phũ phàng (mất người tri âm, tri kỉ)

- Muốn gặp bạn nhưng tuổi già không cho phép, nay bạn mất, đau đớn vô cùng.

- Nỗi đau đớn, trống vắng khi bạn mất:

     + Chân tay rụng rời khi nghe tin bạn mất

     + Rượu ngon không có bạn hiền

     + Câu thơ hay không có người bình luận

     + Đàn kia gảy cũng không ai thấu hiểu

=> Mất bạn trở nên cô đơn: rượu không muốn uống, thơ không muốn làm, đàn không gảy,..

- Kết cấu trùng điệp, điệp ngữ: “không có, không mua, không phải” ( điệp từ “không” 5 lần ) => cảm giác nức nở, sự trống vắng đến nghẹn ngào, chua xót.

- Sử dụng điển tích Trung Quốc: Trần Phồn, Bá Nha, Tử Kì => tình bạn tri âm, tri kỉ.

- Từ “đàn” đầu câu láy lại cuối câu: trạng thái ngẩn ngơ chuyển sang thống thiết, tình cảm như đợt sóng trào dâng.

- Sự tinh tế ở hai câu thơ cuối “tuổi già...chứa chan": không còn nước mắt để khóc bạn, nhưng kì thực câu thơ đầm đìa nước mắt.

3. Kết bài:

Cảm nhận chung về bài thơ.

Luyện bài tập vận dụng tại đây!

Tổng ôn tập MÔN VĂN Lớp 11