Phân tích tác phẩm Tuyên bố thế giới về sự sống còn, quyền được bảo vệ và phát triển của trẻ em

       Tuyên bố thế giới về sự sống còn, quyền được bảo vệ và phát triển của trẻ em là văn bản trích trong "Tuyên bố của Hội nghị cấp cao thế giới về trẻ em" họp lại Liên hợp quốc ngày 30 - 9 - 1990. Bản Tuyên bố đã khẳng định bảo vệ quyền lợi, chăm lo đến sự phát triển của trẻ em là một trong những vấn đề quan trọng, cấp bách, có ý nghĩa toàn cầu và cam kết thực hiện những nhiệm vụ có tính toàn diện vì sự sống còn, phát triển của trẻ em, vì tương lai của toàn nhân loại.

       Cấu trúc của văn bản rất chặt chẽ và hợp lí, gồm có 17 điều. Mở đầu là lời kêu gọi, khẳng định sự cấp thiết và cần thiết của hành động đảm bảo tương lai tốt đẹp cho tất cả trẻ em. Phần tiếp theo nêu lên những thách thức - thực trạng của trẻ em trên toàn thế giới. Phần cơ hội chỉ ra hoàn cảnh xã hội và lịch sử thuận lợi của cộng đồng quốc tế có thể đẩy mạnh việc chăm sóc, bảo vệ trẻ em. Phần nhiệm vụ là nội dung chính của bản tuyên bố xác định những nhiệm vụ có tính toàn diện vì sự sống còn, phát triển của trẻ em. Tính pháp lí, tính cộng đồng, tính nhân đạo bao trùm văn bản này.

       Mở đầu bản tuyên bố là lời kêu gọi "khẩn thiết" hướng tới "toàn thể nhân loại" vì mục đích "hãy bảo đảm cho tất cả trẻ em một tương  lai tốt đẹp hơn". Điều 2 nói rõ vì ai, vì đối tượng nào, đối tượng ấy ra sao mà ra lời kêu gọi. Đó là tất cả trẻ em trên thế giới, một lớp người "đều trong trắng, dễ bị tổn thương và còn phụ thuộc". Lớp người nhỏ tuổi ấy cần "phải được sống trong vui thú, thanh bình, được chơi, được học và phát triển". Hòa hình, ấm no, hạnh phúc là điều kiện, là nhu cầu sống của trẻ em. Tính cộng đồng (rộng lớn), tính nhân đạo được thể hiện rất rõ và vô cùng sâu sắc.

       Phần thách thức, phản ánh thực trạng, điều kiện sống của trẻ em trên thế giới. Vô số trẻ em đã phải chịu bao nhiêu "nỗi bất hạnh”, là "nạn nhân" của chiến tranh và bạo lực, của nạn phân biệt chủng tộc, chế độ A-pác-thai, của sự xâm lược, chiếm đóng và thôn tính của nước ngoài. Có những cháu chịu cảnh tị nạn, tàn tật... bị "đối xử tàn nhẫn và bóc lột". Có hàng triệu trẻ em ở các nước đang phát triển, chậm phát triển sống trong đói nghèo, vô gia cư, dịch bệnh, mù chữ, môi trường xuống cấp. Nguyên nhân chính là do "tác động nặng nề của nợ nước ngoài", hoặc tình hình kinh tế "không có khả năng tăng trưởng". Bản tuyên bố đã nêu ra những số liệu đáng báo động , mỗi ngày trên thế giới có 40.000 trẻ em chết vì suy dinh dưỡng, bệnh tật, hội chứng AIDS, hoặc do điều kiện sống: thiếu nước sạch, thiếu vệ sinh, và do tác động của vấn đề ma túy. Văn bản không chỉ nêu lên thực trạng của trẻ em thế giới, mà còn nói lên nguyên nhân, nhưng không hề đụng chạm tới quốc gia nào. Đó là tính pháp lí thể hiện một cách viết sâu sắc, tế nhị.

       Phần cơ hội chỉ có 2 điều nhưng đã khẳng định những điều kiện thuận lợi cơ bản của cộng đồng quốc tế có thể đẩy mạnh trong việc chăm sóc, bảo vệ trẻ em. Sự liên kết của các nước và "công ước về quyền của trẻ em" đã tạo ra cơ hội mới để cho quyền và phúc lợi trẻ em "được thực sự tôn trọng" ở khắp nơi trên thế giới. Bầu không khí chính trị quốc tế được "cải thiện" (cuộc chiến tranh lạnh được phá bỏ), sự hợp tác và đoàn kết quốc tế (khôi phục và phát triển kinh tế, bảo vệ môi trường...), giải trừ quân bị tăng cường phúc lợi trẻ em. Những cơ hội ấy đã được tận dụng trong 15 năm qua, làm cho sự sống còn, bảo vệ và phát triển của trẻ em trên nhiều khu vực, nhiều quốc gia thu được nhiều thành tựu tốt đẹp.

       Phần nhiệm vụ có 8 điều đã xác định những việc làm cụ thể của từng quốc gia, từng dân tộc cần làm vì sự phát triển toàn diện của trẻ em. Một là, tăng cường sức khỏe và chế độ dinh dưỡng của trẻ em, cứu vãn sinh mệnh trẻ em, giảm tỉ lệ tử vong của trẻ sơ sinh. Hai là, chăm sóc nhiều hơn đối với trẻ em bị tàn tật và có hoàn cảnh sống đặc biệt khó khăn. Ba là, tăng cường vai trò của phụ nữ, đảm bảo quyền bình đẳng giữa nam và nữ vì lợi ích của trẻ em toàn cầu, các em gái cần được đối xử bình đẳng. Bốn, bảo đảm cho trẻ em được học hết bậc giáo dục cơ sở. Năm, bảo đảm an toàn cho phụ nữ khi mang thai và sinh đẻ, kế hoạch hóa gia đình để trẻ em lớn khôn và phát triển. Sáu, cần tạo cho trẻ em một môi trường sống, một xã hội tự do để trẻ em có nơi nương tựa an toàn, được khuyến khích tham gia vào sinh hoạt văn hóa xã hội. Bảy, khôi phục lại sự tăng trưởng và phát triển kinh tế ở tất cả các nước, tìm ra giải pháp "nhanh chóng, rộng lớn và lâu bền" cho vấn đề nợ nước ngoài. Cuối cùng, chỉ ra điều kiện để thực hiện những nhiệm vụ đã nêu ra cần "những nỗ lực liên tục", "sự phối hợp trong hành động" của từng nước cũng như trong hợp tác quốc tế. Các nhiệm vụ được nêu ra vừa cụ thể, vừa toàn diện, bao quát trên mọi lĩnh vực (y tế, giáo dục, xã hội), mọi đối tượng (trẻ em bị tàn tật, trẻ em có hoàn cảnh sống đặc biệt khó khăn, em trai, em gái) và mọi cấp độ (gia đình, xã hội, quốc gia, cộng đồng quốc tế). Nó được nêu lên với một thái độ dứt khoát, thể hiện quyết tâm cao độ trong vấn đề bảo vệ quyền trẻ em của cộng đồng quốc tế.

       Văn bản Tuyên bố thế giới về sự sống còn, quyền được bảo vệ và phát triển của trẻ em đã chỉ ra ý nghĩa sâu xa của vấn đề nuôi dưỡng, dạy dỗ, chăm sóc trẻ em là một sự nghiệp vô cùng to lớn đối với mỗi dân tộc, mỗi quốc gia và toàn thế giới. "Trẻ em là tương lai của Tổ quốc", "Trẻ em hôm nay, thế giới ngày mai" đã thôi thúc tất cả chúng ta chung tay góp sức vì sự sống còn, phát triển của trẻ em và vì tương lai của toàn nhân loại.