Phương pháp giải bài tập về pH

Dạng 1: Tính pH của dung dịch axit mạnh và bazơ mạnh

a. Tính pH của dung dịch axit mạnh

Quá trình điện li : HA \( \to \) H⁺ + A^-

Áp dụng công thức: pH = -log[H⁺] 

b. Tính pH của dung dịch bazơ mạnh

Quá trình điện li : BOH \( \to \) B⁺ + OH^-

Áp dụng công thức: pOH = -log[OH^-]  => pH = 14 – pOH

Dạng 2: Tính pH của dung dịch khi pha loãng

- Dung dịch axit có pH = x₁, thể tích V₁. Thêm nước để pha loãng đến thể tích V₂, pH = x₂

+ Độ pha loãng: $\dfrac{{{V}_{2}}}{{{V}_{1}}}={{10}^{{{x}_{2}}-{{x}_{1}}}}$

+ Thể tích nước thêm vào là:  V₂ – V₁ = V₁.(10^{x2 – x1} – 1)

- Dung dịch bazơ có pH = x₁, thể tích V₁. Thêm nước để pha  loãng đến thể tích V₂, pH = x₂

+ Độ pha loãng: $\dfrac{{{V}_{2}}}{{{V}_{1}}}={{10}^{{{x}_{1}}-{{x}_{2}}}}$

+ Thể tích nước thêm vào là:  V₂ – V₁ = V₁.(10^{x1 – x2} – 1)

Dạng 3: Tính pH của dung dịch thu được khi pha trộn 2 dung dịch không xảy ra phản ứng

- Tính thể tích của dung dịch thu được = tổng thể tích các dd pha trộn

- Trộn 2 dung dịch axit => $\sum{{{n}_{{{H}^{+}}}}}={{n}_{{{H}^{+}}(dd\,1)}}+{{n}_{{{H}^{+}}(dd\,2)}}$

=>  $\text{ }\!\![\!\!\text{ }{{H}^{+}}\text{ }\!\!]\!\!\text{ }=\frac{\sum{{{n}_{{{H}^{+}}}}}}{\sum{V}}\,\Rightarrow \,pH=-\log \text{ }\!\![\!\!\text{ }{{H}^{+}}\text{ }\!\!]\!\!\text{ }$

- Trộn 2 dung dịch bazơ => $\sum{{{n}_{O{{H}^{-}}}}}={{n}_{O{{H}^{-}}(dd\,1)}}+{{n}_{O{{H}^{-}}(dd\,2)}}$

=> $\text{ }\!\![\!\!\text{ O}{{H}^{-}}\text{ }\!\!]\!\!\text{ }=\dfrac{\sum{{{n}_{O{{H}^{-}}}}}}{\sum{V}}\,\Rightarrow \,pOH=-\log \text{ }\!\![\!\!\text{ O}{{H}^{-}}\text{ }\!\!]\!\!\text{ }\Rightarrow \text{pH=14-pOH}$

Dạng 4: Tính pH của dung dịch sau phản ứng hóa học

- Tính tổng số mol H⁺ và tổng số mol OH^- và so sánh ion nào dư

- Thể tích dung dịch sau phản ứng = tổng thể tích các dung dịch đem trộn

=> tính nồng độ H⁺ hoặc nồng độ OH^- dư => pH

* pH_{dd sau phản ứng} < 7 $\Leftrightarrow $ H⁺ dư;

* pH_{dd sau phản ứng} > 7 $\Leftrightarrow $ OH^- dư